Çocuklarda Tırnak Yeme Sorunu

Onikofaji olarak isimlendirilen tırnak yeme, basit hatalar yüzünden birçok aile için ciddi sorun haline gelmekte, yapılan yanlışlıklar basit bir problemi kronikleştirip, tedavisini uzatabilmektedir. Tırnak yemenin nedenlerini bilirseniz, çocukları tırnak yemekten vazgeçirmek için yapılması gerekenleri kolaylıkla uygulayabilirsiniz

. Antalya psikiyatri ve psikoterapi merkezi olarak bu yazımızda tırnak yemenin nedenleri ve tedavisi nedir, tırnak yeme nasıl önlenir, tırnak yiyen çocuğa ne yapmalı sorularını yanıtlayacağız.

Tırnak yeme patoloji noktasına geldiğinde beden odaklı tekrarlayan davranışlar, dürtü kontrol bozukluğu, uyum ve davranış bozukluğu, hatta OKB grubu psikopatolojiler içinde ele alınır. Çocuklarda 3-4 yaşlarında sık görülürken, çocukların %30’unda rastlanabilmekte, ergenlerde ise %45 sıklığına yaklaşırken, özellikle ergenliğe geçişte pik yapmaktadır.

Kız çocuklarında daha sık görülen tırnak yeme davranışı, genellikle duygusal sorunlardan kaynaklanır. Tırnak yemeye parmak emme, diş gıcırdatma, ağıza farklı materyaller sokma (oyuncak, bez parçası, tahta parçası v.s) gibi kaygı kaynaklı patolojiler de eşlik edebilir.

Dişlerde aşınma, tırnak yatağında enfeksiyon, tenya ve kıl kurdu gibi parazitlerin bulaşması, diş eti iltihabı tırnak yiyenlerde görülen başlıca komplikasyonlardır. Tırnak yiyenlerin, yemeyenlere göre daha sık hastalandığı da bir gerçektir. Nadiren de olsa saç yeme ile birlikte giden tırnak yeme olgularında bağırsak tıkanmaları görülebilmektedir.

İlk yaşlarda oral dönem alışkanlığı olarak çocuklar her şeyi ağızlarına götürüp, bundan büyük zevk alsalar da 3-4 yaşlarındaki bir çocuk için bu durum artık değişmiş olmalıdır. Her şey normal bile olsa elini ağzına götüren ya da tırnağını kemirmeye çalışan 3-4 yaşlarındaki çocuğa verilecek tepkiler sorunu hastalık boyutuna taşıyabilmektedir. Aşırı tepkiyle panik halinde elini ağzından çek, bebek gibi davranma, tırnağını yeme gibi uyarılarınız çocuğun sizinle inatlaşmasına ya da dikkatini tırnak yeme üzerinde yoğunlaştırmasına sebep olacak, küçük bir kıvılcım büyük bir yangına dönüşebilecektir. Bu yaşlarda ailelerin yapacağı en olumlu yaklaşım bu hareketleri görmezden gelmek, çocuğun dikkatini başka şeylere yönelterek tırnak yemeyi unutturmaktır.

Tırnak yeme davranışı devam ettiğinde ise öncelikle ailede tırnak yiyen bir büyüğün olup olmadığı araştırılmalı, çocukların çevresindekileri rol model alacağı ve taklit edeceği bilinmelidir. Bunun haricinde çocukta gerginlik, huzursuzluk ve kaygı oluşturacak nedenlerin varlığı tırnak yemenin primer sorumlusudur.

Ebeveynleri tarafından yeterince ilgi ve sevgi görmeyen, aşırı baskı altında tutulan, kurallar altında ezilen, sık sık azarlanan ya da fiziki şiddet gören, başkalarının yanında aşağılanan, yaşının ve kapasitesinin üzerinde sorumluluk verilen çocukların kaygıyı azaltmak için tırnak yemeye yönelebileceğini unutmamalısınız. Çalışmayan annenin iş hayatına başlayarak çocukların bakıcıya verilmesi, bakıcı değişimi, bakıcıdan memnuniyetsizlik, anne baba ayrılığı, boşanma, aileye yeni bir kardeş katılımı, kardeşler arası kıskançlık, sevilen birinin hastalanması, hastaneye yatması ya da ölümü gibi sebepler de çocuklarda tırnak yemeye yol açabilir.

Korku ve gerilim filmlerinin, şiddet içeren haber ve videoların çocuğa izlettirilmesi çocukta gerginlik, huzursuzluk ve endişe yaratacak, bu da tırnak yeme olarak geri dönebilecektir. Çocuk kendi halinde oynarken bile bir gözü ve kulağının sizin izlediğiniz filmde olabileceğini unutmamalı, bu konuda gereken titizliği göstermelisiniz.

Okul dönemindeki çocuklarda özgüven eksikliği, öğretmen ya da aile tarafından cezalandırılma korkusu, aile içinde değersiz hissetme, başarısızlık korkusu, ebeveynlerin okul başarısı için yaptıkları baskılar, okul ve öğretmen kaynaklı farklı sorunlar, arkadaşlarla yaşanan iletişim ve ilişki sorunları, arkadaş edinememe, ev içi şiddet ya da dikkat eksikliği veya öğrenme güçlüğü gibi medikal problemlerin varlığı nedeniyle eğitimde yaşanan güçlükler tırnak yemenin nedenleri arasındadır.

Çocukluk ve ergenlik sorunları erişkinlik dönemine kadar çözümlenemediğinde yetişkinlerde de tırnak yeme görülebilir. Bu öfke, şiddet ve saldırganlık dürtülerinin dışa vurumu olabileceği gibi, kendine güven eksikliği, korku ve kaygı yaratan herhangi bir durum, aile içi sorun ve çatışma, kıskançlık, ilgi ve sevgi eksikliği, baskıcı ve kontrolcü aile ortamında yetişme de sebepler arasında sayılabilir.

Çocuğunuz tırnak yiyorsa 4 yaşına kadar görmezden gelerek dikkatini başka yöne çekmek tedavide ilk basamak olmalıdır. Azarlamak, eleştirmek, korkutmak, cezalandırmak sorunu çözmek yerine alevlendirecektir. Çocuğun rol model aldığı tırnak yiyen bir büyüğü olmadığından emin olmalı, çocuğunuzu saatlerce bilgisayar başında şiddet içeren oyunlarla oynamaktan alıkoymalı, korku ve gerilim filmlerini izlemesine izin vermemelisiniz. Tırnaklara sürülen acı, fakat zararsız kozmetik ürünlerden de tırnak yeme tedavisinde yararlanabilirsiniz. Ebeveyn olarak asli göreviniz çocuğun duygu ve düşüncelerini rahatça ifade edebilmesine fırsat vermenizdir.

Tüm bunlara rağmen çocuğunuz halen tırnak yiyorsa bir uzman desteği alma zamanı gelmiştir. Psikiyatristiniz kaygıyı gidermeye, özgüveni artırmaya yönelik terapi desteği verecek, dikkat eksikliği benzeri bir bozukluk söz konusu ise gereken medikal tedaviyi yapacaktır. Hipnozun da tırnak yeme tedavisinde etkili bir yöntem olduğunu söyleyebiliriz.

Antalya Psikiyatri ve Psikoterapi Merkezi, Çocuk Psikolojisi Antalya.

Psikiyatri Uzmanı ve Psikoterapist Emine Filiz Uluhan.