Evlat Bağımlısı Anne Baba

Çocuk ile ebeveynleri arasındaki duygu alışverişi, karşılıksız sevgi ile kurulan bağ çok önemlidir. Çocuk gelişimi için bu bağ ana kuraldır. Bu bağın eksikliği ileri derecede psikolojik sorunlara zemin hazırlarken, aşırılığı da zararlıdır. Bu bağ, bağımlılık haline geldiğinde “evlatkolik” lik durumu söz konusudur.

Aşırı korumacı ebeveyn yaklaşımı yarardan çok zarar verir. Hayata hazırlanmasına izin verilmeyen çocuk başkalarına bağımlı bir hayat sürdürmek durumunda kalacaktır.

Çocuklarınızın ufak tefek hatalarına göz yumun. Tecrübe, hata yapa yapa kazanılır. Ebeveyn olarak görevimiz uzaktan izleyerek hayati ve genel ahlak kurallarını çiğneyici hataları önlemektir.

Anne babanın, “aman, sen onu yapamazsın”, ‘’dur da ben yapayım, sen üzerini kirleteceksin” gibi yaklaşımları çocuğun tecrübe kazanmasını engeller, hayatlarında birilerine muhtaç olarak yaşama riski artar. Burada anne babanın akılcı uygulamaları çocuğu tehlikeye atmamak için çok önemlidir. Sıcak çay dolu tepsiyi misafirlere götürmek isteyen kız çocuğuna, plastik bardakta ılık su koyarak yönlendirmek, hem çocuğun otonomi kazanmasını destekleyip hem de el becerilerini geliştirirken, olası bir kaza durumunda yanmasını önleyecektir.

Aşırı korumacı davranılan çocuklar kendini ve yeteneklerini tanıyamamaktadır. Bu çocukları ileride psikiyatri polikliniklerinde risk alamayan, kararsız, özgüvensiz bireyler olarak görüyoruz. Sosyal hayata hazırlanmamış bu çocuklar, bugün anne babasına bağımlı iken, okulda grup liderine, evlendiğinde eşine, iş yerinde arkadaşlarına bağımlı olacaktır. Herhangi bir insiyatif ve sorumluluk almaktan çekinecektir.

Anne babalardan çocuğa aktarılan bağımlılık, ebeveyn olarak sadece kendi çocukları üzerinde iken, çocuğun hayatını çok geniş biçimde etkiler. Çocuk tüm hayatı boyunca o an çevresindeki en güçlü kişiye yönelecektir.

Çocuğun öz bakımına yönelik her şeyi ailenin üstlenmesi, ev ödevlerinin anne baba tarafından yapılması, ilerleyen dönemlerde meslek seçimine doğrudan müdahale edilmesi, çocuğun eş seçimine karışılması gibi ebeveyn yaklaşımları bağımlı anne-baba özellikleridir. Çocuğun her an bir hata yapabileceği endişesi yetişkin dönemde bile hem anne-baba, hem de çocuk üzerinde baskı yaratacaktır. Kendi huzur ve mutluluklarını çocuk üzerine endeksleyen ailelerin bir süre sonra kendilerinin çatışma yaşaması, birbirlerini ihmal ederek duygusal problemler doğması mümkündür.

Psikiyatri öğretilerinde bağımlılık yerine bağlılığı öneriyoruz. Anne, baba ve çocuklar birbirlerine bağlı olmayı öğrenmelidir. Bağımlılık kaos, bağlılık ise huzur getirecektir.

Psikiyatri Antalya

Psikiyatri Uzmanı Filiz