Motivasyon Eksikliği

Motivasyon nedir? Motivasyon bize ne katkı sağlar? Motivasyon eksikliğinde neler olur? Motivasyon eksikliğini nasıl yeneriz?

İnsan hayatın her alanında motivasyona ihtiyaç duyuyor. Günlük hayatın içinde aslında sık duyduğumuz bir kavram olan motivasyon, bir hedefe ulaşabilmek için gerekli olan içsel güçtür. Hedefe ulaşabilmek için kişinin ihtiyacı olan merak, istek ve coşkuyu içinde barındırır. Üretkenliğin ve başarının sırrıdır. Kişinin bir hedefi gerçekleştirebilmek için çaba göstermesini sağlar. Davranışlara yön verir. Motivasyon kavramı “güdülenme “ olarak Türkçeleştirilmiştir.

Motivasyon, bir davranışın devamının sağlanabilmesi için gerekli olan etki ve enerjidir. Kişinin harekete geçmesini sağlayan olumlu bir güçtür. Kişisel ve sosyal deneyimler sonucunda motivasyon sağlanır. Yapılması gereken işi anlamak ve amacını kavramak motivasyon için önemlidir.

Motivasyon eksikliğinde, kişinin davranışı gerçekleştirebilmesi için ne içsel ne de dışsal isteğinin olmamasıdır. Kişi kendini yetersiz hissedebilir. Davranışları üzerinde az kontrol sağlayabildiğini ya da hiç kontrol sağlayamadığını düşünebilir. Motivasyon eksikliği istenmeyen bir durumdur. Bu durumun giderilebilmesi için içsel ya da dışsal bir etkiye ihtiyaç duyulur.

Motivasyon türleri içsel ve dışsal olmak üzere iki kategoride incelenir. Kişinin içsel ya da dışsal olarak motive olması performansını olumlu yönde etkiler. Yaptığı işten tatmin duymasını sağlar.

İçsel motivasyon, kişinin yaptığı işi keyifle yapması ve doğal olarak doyum almasıdır. Kendi kendini motive edebilmesidir.

Bireyin yaptığı işten doyum alması arasında bir aracı olursa bu durum dışsal motivasyondur.

İç motivasyon, daha hızlı ve kalıcıdır. Bir kişinin hangi davranışlarda iç motivasyona ihtiyacının olduğunu tespit etmek zordur. Çünkü kişi ve yapılan iş arasında gerçekleşir. İç motivasyonu yüksek bir kişinin hedefleri bellidir ve bunun için çaba sarf eder. Hedeflerde kararlılık mevcuttur. Kişinin kendine güveni tamdır. Aynı zamanda olumlu düşünme becerisi hakimdir.İçsel motivasyonu düşük olan kişi verimli olamaz.

İçsel motivasyonu artırabilmek için;

*Olumsuz deneyimlerinizden ders alın.
*Her zaman kendinize bir hedef belirleyin.
*Sağlıklı beslenmeye dikkat edin.
*Uyku düzeninize önem verin.
*Öğrenmeye ve gelişime açık olun.
*Ve her şeyden önemlisi kendinize güvenin.

Dışsal motivasyon, içsel kaynaklardan ziyade daha çok dışarıdan gelecek bir ödül ve cezaya göre şekillenen motivasyon türüdür. Dışsal motivasyon kişinin içsel motivasyonunun da artmasını sağlar. Örneğin; derslerini bitirdiğinde dışarıda oynamasına izin verilen bir çocuğu ele alalım. Çocuk tamamen sonuca odaklıdır. Derslerini bitirdiğinde hedefe ulaşmış olur ve motivasyonu da biter. Burada önemli olan nokta, bireyin dıştan denetimli olmasıdır. Kişinin yaptığı işten tatmin olması için dış motivasyon faktörleriyle desteklenerek içsel motivasyonun harekete geçmesi sağlanır.Dışsal motivasyon maddi kaynaklardan oluşabileceği gibi övgü ve takdir gibi soyut ögelerle de desteklenebilir. Zamanla dışsal motivasyon, iç motivasyona dönüşebilir.

Dışsal motivasyonu artırabilmek için;

*Yapmak istediğiniz şeyler için kendinize bir koşul koyun.
*Kendinize iltifatlar edin.

İçsel ve dışsal motivasyon faktörleri birbiriyle ilişkilidir. Dış motivasyon kaynaklarından olan ödüller bireyin iç motivasyonunu olumlu yönde etkiler. Ödüllerin doğru kullanımı kişinin iç motivasyonun artmasını sağlar. Aynı zamanda dışsal ve içsel motivasyon faktörleri performansı artırmaktadır. Kişi zaman zaman motivasyon eksikliği yaşayabilir. Sıklıkla dikkat dağınıklığı yaşamak, isteksizlik, moral düşüklüğü ve işten soğuma gibi durumlarda motivasyon eksikliğinden söz edebiliriz. Özellikle eğitim ve iş yaşamında zaman zaman motivasyon eksikliği gözlenebilir.

Motivasyon eksikliğini tespit etmek sanıldığı kadar zor bir durum değildir. Yapmanız gereken bir projede ya da iş yaşamınızda isteksizlik duyuyorsanız, üretkenliğiniz azaldıysa ve ayaklarınız geri geri gidiyorsa motivasyon eksikliği yaşıyor olabilirsiniz.

Motivayon eksikliğinin başlıca sebepleri şöyledir:

*Kişinin özgüveninin azalması.
*Hedeflerinin olmaması.
*Hedefi yeterince istememek ya da öylesine koymuş olmak.
*Önceliklerinin olmaması.
*Plansız hareket etmek.
*Ne istediğine karar verememek.
*Yapılacak olan işleri erteleme davranışı.
*Fazla iş yüküne sahip olmak.
*Zor işleri üstlenmek.
*Kaygının fazla olması.
*Bunalmış hissetmek.

Motivasyonunuzu arttıracak öneriler:

*Motivasyonunuzu olumsuz etkileyen durumlardan ve kişilerden uzak durmaya çalışın.
*Daha önce elde ettiğiniz başarılarınızı gözden geçirin.
*Hayatınızdaki önceliklerinizi oluşturun.
*Ne istediğinize karar vermeye çalışın.
*Kendinize gerçekçi hedefler koyun.
*Zamanınızı etkin bir şekilde kullanabilmek için planlama yapın.
*Kendinize güvenin ve yaptığınız iyi şeylere odaklanın.
*Bir başkasının sizi ödüllendirmesini beklemeden başarılarınız için kendi kendinizi ödüllendirin.
*Başarı ile ilgili kişisel gelişim kitaplarından yararlanabilirsiniz.

Özetle, yaptığınız bir işten verim alabilmek ve keyifle o işi yapabilmek için motivasyon gereklidir. Günlük yaşam kalitenizin bozulduğunu fark ediyorsanız, isteksizlik, bunalmışlık ve gerginlik hissediyorsanız, unutkanlıklarınız artıyorsa, dikkati toparlamada güçlük çekiyorsanız, aileniz ve sevdiklerinizle sık çatışmalar yaşıyor, alınganlıklarınız ve tahammülsüzlüklerinizin arttığını gözlemliyorsanız psikolojik destek almak için bir uzmana başvurabilirsiniz.

Psikolog Funda Buharalı.

Antalya Psikiyatri, Antalya Psikiyatri Merkezi.